Hand of Fatima Henna Art op de cover van Museumpeil
14-04-2018
In nummer 49 van het vakblad Museumpeil, dat als thema "Immaterieel erfgoed en Musea" heeft, komen erfgoeddragers aan het woord. Dit naar aanleiding van de Internationale Conferentie: Museums,
Diversity and Intangible Cultural Heritage die plaats vond in het Schielandhuis
in Rotterdam op 7 november 2017. Fatima Oulad Thami was daarvoor uitgenodigd als ICH ambassador, om een presentatie te geven over haar ambacht. ICH staat
voor Intangible Cultural Heritage ofwel Immaterieel Cultureel Erfgoed.
En dat is precies wat Henna Kunst is!
Voor het thema nummer werd de vraag: "Samenwerken met musea, hoe doe je dat?" voorgelegd aan 4 verschillende erfgoeddragers, waarvan Fatima er één was. In antwoord op deze vraag schreef ze een bevlogen column over haar passie, kennis, erkenning voor haar Henna Kunst als immaterieel cultureel erfgoed en haar wens om samen te werken met musea en de knelpunten die zij daarin is tegen gekomen. Van haar kant ligt de wil er en ook haar ideeën en plannen liggen al heel wat jaren klaar. Maar om bij musea binnen te komen en deze ideeën te presenteren is tot op heden niet gelukt. In de column vertelt zij over haar achtergrond, drijfveren en toekomstplannen.
Interesse in het magazine? Hier kun je een los exemplaar van het Museumpeil vakblad bestellen en ontvangen.
Lees de column hieronder, na de foto.
Musea en erfgoeddragers samen
In de UNESCO-Conventie ter Bescherming van het Immaterieel Erfgoed krijgen beoefenaren van immaterieel erfgoed een belangrijke rol in het safeguarden, het levend houden, van hun tradities. Deze visie past bij de nieuwe aanpak van musea, die steeds meer participatief werken en erfgoeddragers bij hun werking betrekken. Wat immaterieel erfgoed betreft, is samenwerking een belangrijke voorwaarde. Het gaat immers over tradities van het nu. Wie is daarin meer expert dan de erfgoeddragers? Samenwerking betekent vaak dat er van beide kanten een stap naar de ander gezet moet worden en dat er tijd nodig is om elkaar te begrijpen. Daarom is het belangrijk beide stemmen, die van de musea én van de erfgoeddragers, te laten horen.
Erfgoeddragers aan het woord
"Samenwerken met musea, hoe doe je dat?" Dat is de vraag die werd gesteld aan vier erfgoeddragers van immaterieel erfgoed. Hieronder de column van Fatima Oulad Thami:Hennakunstenaar zkt. museum
Zijn musea op zoek naar hennakunst? In de praktijk blijkt van niet. Henna wordt als kunstvorm flink onderschat en afgedaan als hennatattoo, een soort tijdelijke tatoeage.
"Op de internationale conferentie "Intangible Cultural Heritage, Museums and Diversity" in Rotterdam was ik uitgenodigd als Immaterieel cultureel erfgoedambassadeur." Ik heb er betoogd waarom hennakunst in een museum thuishoort. 'Wie ik ben? Fatima Oulad Thami, internationaal hennakunstenaar. Ik ben de persoon achter de plaatsing van hennakunst op de Nederlandse Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed.'
'Ik gebruik nooit het woord hennatattoo. Het is misleidend: henna is zoveel meer. Het is een eeuwenoude kunstvorm waarachter een wereld van tradities, rituelen, bijbehorende kleding, muziek,. gebruiken en technieken schuilgaat. Henna wordt van oorsprong beoefend in Noord-, West-, en Oost-Afrika, het Midden-Oosten en Zuidoost-Azië, en overstijgt dus landsgrenzen, religies en culturen. Met de migranten deed het gebruik zijn intrede in de westerse samenleving. Dit levend erfgoed is inmiddels stevig verankerd in de superdiverse samenleving. Tegenwoordig trouwen Marokkaanse vrouwen met Indiase patronen op hun handen en laten Nederlandse vrouwen hun zwangere buik met henna versieren om stil te staan bij deze bijzondere periode in hun leven. Nieuwe tradities ontstaan voor onze neus.'
Spuittechniek
'De passie voor hennakunst is bij mij aangewakkerd toen ik op vierjarige leeftijd voor het eerst een hennaritueel onderging in Marokko. Die ervaring is een nog levendige herinnering. Ze heeft er voor gezorgd dat het hennavirus mij flink te pakken kreeg. Inmiddels heeft m'n passie mij zover gebracht dat ik op de internationale hennascene als een autoriteit wordt gezien in Marokkaanse hennatradities, symboliek, betekenissen en rituelen. Ik ben een meester in de Marokkaanse hennatechniek: het aanbrengen van henna met een spuit. In alle andere culturen gebeurt dat met een spuitzakje. De spuittechniek leren beheersen is aanzienlijk moeilijker. Ze wordt ook enkel nog in Marokko gebruikt. Alle Marokkaanse hennadames in Europa gebruiken inmiddels de Indiase techniek.'
'Doordat ik in Nederland henna op de kaart heb gezet, heb ik de weg vrijgemaakt voor een nieuwe generatie hennameiden met aspiratie. Ik geef ook masterclasses in binnen- en buitenland, waar ik mijn kennis, kunde en passie deel. Ik hoop daarmee mijn ambacht te borgen. Henna is voor mij ook een artistiek medium waarin ik mezelf uitdruk en anderen meeneem in mijn wereld. Ik leg mijn werk vast door middel van fotografie, tekenkunst, schilderkunst of grafische vormgeving. Met mijn hennakunst ben ik altijd een bruggenbouwer geweest: tussen culturen en tussen verleden, heden en toekomst.'
Fatima Oulad Thami
Bevlogen curator
'Het is mij tot op heden niet gelukt om bij een museum binnen te komen of serieus genomen te worden. Ik heb geen wetenschappelijke achtergrond en ben een autodidact. Wellicht wordt daarom mijn kennis en kunde helaas te vaak onderschat.'
'Hennakunst beweegt zich op het terrein van ambachten, tradities, rituelen, geschiedenis, cultuur, techniek, maar ook van materieel erfgoed. Denk aan de gebruiksvoorwerpen, kleding en beschilderde instrumenten. Door zijn veelzijdigheid en potentie om dit visueel en interactief tot uitdrukking te brengen is hennakunst een uitermate geschikt onderwerp voor een museum.'
'Mijn doel is een interactieve tentoonstelling op te zetten die niet alleen in Nederland vertoond kan worden, maar ook elders. Een reis door de wereld van zinnenprikkelende hennakunst. Dit heeft nooit eerder, waar ook in de wereld, op deze schaal plaatsgehad. Het kan een belangrijke stap in de geschiedenis van de hennakunst worden, mits mij een kans geboden wordt.'
'Bij deze laat ik dan ook weten dat ik beschikbaar ben als bevlogen curator. Nodig mij uit en laat me mijn ideeën voor de invulling van zo'n tentoonstelling presenteren.'
Fatima Oulad Thami
Hennakunstenares, Hand of Fatima
Volg Hand of Fatima
